OPTIMISME ALS LEVENSSTRATEGIE

The Optimist biedt dit jaar het online programma Transformative Studies aan. In het eerste deel ‘The Journey Begins’ geeft uitgever Jurriaan Kamp een overzicht van de 10 principes die aan het programma ten grondslag liggen.

1. De wereld is een betere plaats dan we denken
2. Je wonden helen, een transformatieve oefening
3. Je creëert je eigen realiteit
4. De kunst om oplossingen te vinden
5. Denk groot
6. Verken het wereldwijde wij
7. Optimisme voor gevorderden
8. Volharding; hoe doe je dat, wanneer en waarom kies je ervoor?
9. Eeuwigheid en de cirkel van leven
10. Het beste moet nog komen

1. De wereld is een betere plaats dan we denken

We zijn geneigd te denken dat de wereld een vat vol ellende is en dat er heel veel misgaat. Jurriaan Kamp verwerpt deze gedachte en onderbouwt dat met verschillende inzichten. We leven volgens Harvard hoogleraar Steven Pinker zelfs in de meest vredige periode ooit. We zijn erin geslaagd om beschaafde landen te stichten, die er niet meer zoals vroeger op uit zijn om elkaars gebied te veroveren. Door intensieve media berichtgeving is onze beleving van onveiligheid weliswaar verhevigd, maar de cijfers wijzen uit dat geweldsmisdrijven in de verenigde staten in 20 jaar tijd zijn gehalveerd. Ook op het gebied van overbevolking leeft de gedachte dat we met teveel mensen schaarse grondstoffen op deze planeet moeten delen. In werkelijkheid, zo betoogt Kamp, is het mogelijk om 7 miljard mensen in een huis met tuin te laten wonen in een gebied zo groot als de staat Texas. Het feit dat mensen honger leiden, heeft niets te maken met een te lage voedselproductie, maar met een gebrekkige distributie. In India bereikt 40% van de gewassen nooit de markt en in de VS wordt 40% van het voedsel weggegooid. De beschikbaarheid van veilig en schoon drinkwater is nog zo’n thema. Iedereen in de wereld zou over 80 liter per dag moeten kunnen beschikken. Dat zou geen enkel probleem hoeven zijn als je beseft dat alleen al de Columbia rivier in Canada 200 triljoen schoon water per jaar in zee stort. Ook dit is eerder een kwestie van distributie. Wereldwijd is ook de levensverwachting in een eeuw enorm toegenomen. Werden we in 1915 gemiddeld 50 jaar, in 2015 ligt de gemiddelde levensverwachting op 67 en in het westen op 80 jaar.

2. Je wonden helen, een transformatieve oefening

In zijn jaren als journalist kwam Jurriaan Kamp tot de ontdekking dat mensen een beroep kiezen waar ze zelf het meeste van leren. Veel psychotherapeuten willen hun eigen psyche helen, mediators worstelen vaak met conflicten in hun privé situatie, positieve power trainers ontkennen het negatieve in hun eigen leven en mindfullness coaches zoeken vooral naar meer rust in hun eigen leven. Dat bracht Jurriaan tot de conclusie dat het helen van je eigen wonden de belangrijkste bijdrage is die je kunt leveren. Door het helen van je eigen wonden, kun je van betekenis zijn voor een ander. Daarnaast zijn er ook mensen die geen podium nodig hebben, die gewoon ‘zijn’ en daardoor een natuurlijke inspiratie voor anderen zijn. We hebben allemaal onze wonden. Punt is alleen dat sommigen daarin blijven hangen en dat anderen die ervaringen willen transformeren tot iets wat bekrachtigend is. Holistisch arts Rüdiger Dalke legt een relatie tussen onze psychische wonden en ziekten. Wanneer we ziek zijn, aldus Dalke, probeert ons lichaam ons iets te vertellen. De kunst is om te luisteren, zodat we persoonlijk kunnen groeien. Wonden uit het verleden manifesteren zich als ziekten als we die wonden niet op een psychologisch niveau oplossen. Andersom kunnen we door de betekenis van ziek zijn te doorgronden, onze persoonlijke groei stimuleren.

3. Je creëert je eigen realiteit

Als je je eigen realiteit creëert, schep je niet alleen het positieve, maar ook het negatieve. Als je twijfelt, als je je zorgen maakt, als je negatieve gedachten hebt over jezelf, dan wordt dat ook je werkelijkheid. Op basis van de vergelijking E=MC2 kun je stellen dat elke energie zijn equivalent heeft in massa. Als we een gedachte hebben, ontstaat er een vonk van elektriciteit, een vorm van energie die zich uit kan drukken in materie, in realiteit. Jurriaan vertelt dan een persoonlijk verhaal ter illustratie van deze wet. Toen hij met zijn vrouw en 2 kleine kinderen in Sri Lanka was om verslag te doen van de burgeroorlog, besloten ze om daar enkele maanden te blijven. Zijn vrouw wilde dat alleen doen als ze een veilig huis zouden kunnen vinden om te verblijven. Dat gewenste huis en de omgeving stelde ze zich zo concreet mogelijk voor met als gevolg dat ze binnen korte tijd daadwerkelijk hun droomhuis konden betrekken.

4. De kunst om oplossingen te vinden

We zijn slecht in het voorspellen van de toekomst. Dat blijkt wel uit verschillende quotes van gerenommeerde leiders. Co-founder van Warner (1927): who the hell wants to hear actors talk? CEO 21 century Fox (1946) television won’t be able to hold on to any market, because people will soon get tired of staring at a plywood box. President Digital Corporation (1977) ; there is no reason for any individual to have a personal computer in their home. Volgens Jurriaan Kamp moeten we niet kijken naar onze leiders voor oplossingen. Nieuwe mogelijkheden komen altijd uit een onverwachte hoek. Grote steden hadden vroeger problemen met de grote hoeveelheid paarden in de straten. Dat werd opgelost door de introductie van de T-Ford. De huidige problemen van vervuiling en opwarming van de aarde zullen op termijn ook worden opgelost, door een nieuwe uitvinding of door een vernieuwende inzet van bestaande middelen. Volgens Jurriaan Kamp zijn er niet genoeg problemen voor de antwoorden die we samen al hebben.

5. Denk groot

Jurriaan Kamp vertelt dat hij juist tijdens een ochtenddouche de beste ideeën krijgt, maar dat hij zich schuldig ging voelen, omdat milieu activisten juist aansporen om vooral zo kort mogelijk te douchen. Hij besefte dat hij langer douchte dan gemiddeld, maar dat hij hierdoor in staat was om goede ideeën te bedenken die anderen konden inspireren en die wellicht tot doorbraken konden leiden. Wat hij concludeerde was dat je zaken in een breder perspectief moet plaatsen. Duurzaamheid betekent niet dat je maar thuis moet blijven en niet moet reizen. Juist door de ontmoeting en verbinding ontstaan nieuwe kansen voor vooruitgang. In de ogen van Jurriaan Kamp help je wereld niet door klein te denken en oplossingen alleen te zoeken in de eigen omgeving. In plaats van je te beperken tot lokale producten, zou je juist vaker groente en fruit uit exotische landen moeten kopen, omdat je daarmee de boeren elders helpt om een bestaan op te bouwen.

6. Verken het wereldwijde wij

In ‘the secret life of plants’ wordt beschreven hoe planten reageren op stemmingen en gedragingen van mensen. In een ruimte met 2 planten en 12 mensen vernielt iemand een van de twee planten en loopt door de deur naar buiten. Daarna wordt de overgebleven plant aangesloten op meetapparatuur en komt de persoon die de andere plant vernield heeft, samen met de andere deelnemers door de tweede deur weer naar binnen. Uit de meting blijkt dat de plant reageert op de langslopende ‘dader’ door een toegenomen spanning in de bladeren. Dit experiment laat zien dat we als mens energetisch verbonden zijn met andere levende organismen en dus ook met elkaar. We zijn op een fascinerende manier een met elkaar resonerende mensheid. Toen op een gegeven moment op verschillende plaatsen werd gemediteerd door grote groepen mensen, daalde het aantal geweldsincidenten op die locaties substantieel.

7. Optimisme voor gevorderden

 Everything can be taken from a man, but one thing, the last of the human freedoms: to choose one’s attitude in any given set of circumstances, to choose one’s own way. (Victor Frankl).

 Het is een illusie dat het leven gemakkelijk en veilig is. De echte betekenis van het leven zit in het overwinnen van uitdagingen. We leren onze lessen door schurende ervaringen op te doen, moed te tonen, van gebaande paden af te wijken en moeite te doen. Juist door onze worstelingen, onze pijnlijke ervaringen en tegen de stroom in moeten zwemmen, groeien we als mens. Gezien het feit dat we allemaal onze levenslessen gepresenteerd krijgen, is volgens Jurriaan Kamp optimisme de beste strategie om je op je levenspad te ondersteunen.

8. Volharding; hoe doe je dat, wanneer en waarom kies je ervoor?

Als je veel tegenslagen op je weg naar je doelen tegenkomt, zeg je dan tegen jezelf: ‘nu is het genoeg, ik stop ermee’ of kies je ervoor om door te gaan? Volgens Jurriaan Kamp is het essentieel om geduld op te kunnen brengen. We denken te vaak dat er instant oplossingen voor problemen bestaan en dat je in ‘no-time’ succesvol kunt worden. In werkelijkheid vraagt succes om geduld, doorzettingsvermogen, herhaalde oefening en volharding. We kunnen rationeel gezien bijna niet inschatten of een missie hopeloos is of toch kans van slagen heeft. Wat volgens Jurriaan Kamp wel werkt, is het beoefenen van meditatie, waardoor je dicht bij je eigen levensopdracht blijft. De mensheid is er door de eeuwen in geslaagd om telkens weer een toekomst te bouwen op de restanten van vorige tijdperken. Volgens Jurriaan Kamp is er een perfecte correlatie tussen de behoeften van de wereld en de talenten die we ieder van ons daartoe kunnen inzetten.

9. Eeuwigheid en de cirkel van leven

We zien steeds meer in dat we onderdeel zijn van een groter plan, dat ons leven deel uitmaakt van een groter verhaal. Volgens een Indiase goeroe zijn we bang voor de dood, terwijl we juist meer reden zouden moeten hebben om het leven te vrezen. Vaak zien we de ware betekenis van iemands leven pas achteraf. Jurriaan Kamp roept ons op om uitdagingen in bredere cycli te beschouwen en niet te snel te denken dat we ergens te oud voor zijn. De invloed die je kunt hebben op latere ontwikkelingen, kun je niet alleen afmeten aan wat je nu ervaart. De Britse wetenschapper Alan Watts betoogt dat je bent wat je meemaakt en dat er evenveel Yin als Yang op je pad zal zijn. Het leven is een spel van contrasten. Het is pas interessant als je naast succes ook verlies ervaart.

10. Het beste moet nog komen

We leven in een tijdperk waarin we bewegen naar een steeds grotere collaboratie. We gaan steeds meer delen en minder in termen van competitie denken. Jurriaan Kamp noemt een paar voorspellingen voor de toekomst die we wellicht nog zelf gaan meemaken.

• In de toekomst zullen energiebronnen voor iedereen toegankelijk zijn
• Er zal er geld voor iedereen beschikbaar zijn, wellicht in de vorm van een ruilsysteem
• Er zal door collectieve meditatie meer vrede in de wereld zijn.
• Gezonde voeding zal dienen als ons beste medicijn
• Medicijnen zullen meer op energieniveau werken in plaats van op fysiek niveau

Ben ik een optimist?

Ik hoor vaak van anderen dat ik een rooskleurige kijk op het leven heb. Sommigen neigen er zelfs naar om dat naïef te noemen. Wat ik me door het online seminar van The Optimist ben gaan afvragen, is of ik misschien juist optimist ben geworden doordat ik in de kern onzeker ben en van nature twijfel over wat ik kan bijdragen aan de wereld. De conclusie die ik nu trek, is dat ik mijn eigen wonden heel door te kiezen voor optimisme. Toen ik 25 jaar geleden vanuit de bijstand als zelfstandige begon, sprak ik mezelf toe: ‘vanaf nu kan het alleen maar beter gaan, heb vertrouwen’. Dat thema is eigenlijk tot op de dag van vandaag nog steeds actueel. Het grootste deel van de tijd zie ik de wereld als een onbegrensd areaal van mogelijkheden. En op de momenten dat het even wat minder is, herinner ik me eraan dat ik een optimist ben, want ‘wie vertrouwen zaait, zal vertrouwen oogsten.’